Biuro Wsparcia Osób z Niepełnosprawnościami

Kryzys zdrowia psychicznego z perspektywy psychologicznej:

• jest to zaburzenie równowagi emocjonalnej między wymaganiami sytuacyjnymi, a możliwościami jednostki,
• wydarzenie przełomowe w życiu ( „punkt zwrotny” ) doświadczane jako strata, wyzwanie, zagrożenie,
• charakteryzuje się różnymi objawami i przebiegiem,
• skutki potencjalne mogą być zarówno negatywne i pozytywne.
  

Kryzys zdrowia psychicznego z perspektywy medycznej (ICD i DSM):

• zespół ostrego stresu
• zespół stresu potraumatycznego
• zaburzenia adaptacyjne (zespół dezadaptacyjny).

Reakcje na kryzys u młodych osób dorosłych o różnym zdrowiu psychicznym:

• osoby zdrowe psychicznie i somatycznie w stresie korzystają z posiadanych zasobów, co pozwala uruchomić strategie adaptacyjne czego rezultatem jest poszukiwanie rozwiązań i budowanie hierarchii ważności konfliktów czy problemów
• osoby z ostrymi zaburzeniami psychicznymi i zachowaniami, takimi jak depresja czy zaburzenia lękowe oraz ogólnorozwojowe zaburzenia psychiczne i zachowania, np.: zaburzenia osobowości w sytuacji doświadczania stresu reagują nasilaniem się tendencji obronnych czyli „ poszukiwania innych ” lub przeciwnie jest samooskarżanie. Rezultatem jest osłabienie posiadanych zasobów oraz uruchomienie strategii nieadaptacyjnych.

Celem głównym wsparcia w kryzysie zdrowia psychicznego przede wszystkim jest:

• zmniejszenie intensywności przeżywania emocji i uczuć
• zmniejszenie intensywności przeżywania stanów behawioralnych i fizycznych w reakcjach na kryzys dla uniknięcia dalszego pogorszenia stanu zdrowia psychicznego
• motywowanie się do podjęcia psychoterapii.

Na Politechnice Opolskiej jest Centrum Wsparcia Psychologicznego:
kontakt: tel. (77) 449-82-11,  e-mail: wsparcie@po.edu.pl, a wszystkie potrzebne informacje są znajdują się na stronie: https://wsparcie.po.opole.pl/

Kontakt z osobą z doświadczeniem kryzysu zdrowia psychicznego:

ważne jest, żeby pamiętać, że zaburzenia psychiczne to stany pogorszonego zdrowia, a nie wady charakteru. Podobnie jak inne problemy zdrowotne, wymagają opieki medycznej i poddają się leczeniu. Doświadczenie zaburzenia zdrowia psychicznego, nawet odległe, pozostaje z osobą przez całe jej życie.

Sformułowanie „ osoba z doświadczeniem kryzysu psychicznego ”jest najszerszy i jednocześnie preferowany przez samo środowisko. Inne takie jak:

• „ osoba chora / chorująca psychicznie ”
• „ osoba z zaburzeniami psychicznymi ”
• „ osoba z niepełnosprawnością psychiczną ”

są węższe i mogą być odbierane stygmatyzująco.

O ile nie wynika to z innej niepełnosprawności lub szczególnej potrzeby, osoba z doświadczeniem kryzysu psychicznego, korzysta z informacji jak osoba pełnosprawna

Osoba z doświadczeniem kryzysu psychicznego może odczuwać lęk przed kontaktem z innymi osobami. Z tego powodu może preferować komunikację pośrednią (bez kontaktu osobistego), na przykład, elektroniczną lub pisemną. W niektórych przypadkach może pojawić się niechęć do komunikowania się w ogóle.

Ograniczenie lub eliminacja czynników stresogennych sprzyja komunikacji osobistej, zwiększa szansę na to, że osoba z doświadczeniem kryzysu psychicznego zdecyduje się na nią.

Istotne znaczenie też ma wybór miejsca w którym odbywa się komunikacja. Listy zawierające wykaz czynników stresogennych oraz warunków jakie powinno spełniać miejsce komunikacji zawierają wiele informacji.Listy są dostępne w Biurze Wsparcia Osób Niepełnosprawnych orazCentrum Wsparcia Psychologicznego na Politechnice Opolskiej.  

Komunikacja z osobą w doświadczeniem kryzysu psychicznego:

• poświęć takiej osobie pełną uwagę
• patrz na rozmówcę / rozmówczynię oraz nawiąż kontakt wzrokowy i emocjonalny
• wyeliminuj lub ogranicz, w miarę możliwości, czynniki stresogenne
• zapewnij odpowiednią ilość czasu, dostosowaną do potrzeb rozmówcy / rozmówczyni ( która / który może mieć problem z koncentracją i zwięzłym wypowiadaniem się), bądz cierpliwa / cierpliwy
• formułuj krótkie i zwięzłe wypowiedzi ( zdania powinny być pojedyncze )
• używaj powtórzeń lub być gotowym do kilkakrotnego go powtórzenia informacji
• upewnij się, czy informacja została zrozumiana
• unikaj metafor i skomplikowanych sformułowań itp.

Czego należy unikać:

• kwestionowania irracjonalnych lęków ( " to głupie bać się, nic Panu / Pani złego nie przydarzy " )
• minimalizowania usłyszanych informacji na temat lęku ( " nie martw się, będzie dobrze " )
• opowiadanie  o wielu pomysłach dotyczących rozwiązania jego sytuacji
• przejmowania odpowiedzialności za jej / jego dobrostan psychiczny 
• odczuwania lęku i przerażenia razem z nim / nią.

Osoby doświadczające kryzysu zdrowia psychicznego i będące agresywne słownie:

agresja werbalna może objawiać się pod różnymi postaciami: od zastraszania do słownych gróźb ( e - maile, telefony, listy z pogróżkami) lub wyzwiska. W kontakcie z taką osobą doświadczającą należy:

• zapobiegać narastaniu jego / jej gniewu
• dostrzec jego / jej emocje (" słyszę, że jest Pan / Pani zdenerwowany/zdenerwowana ")
• ograniczyć stymulację zmysłową
• wysłuchać go / ją
• postawić granice - wyrazić brak akceptacji ( zachowania, nie studenta / studentki) w sytuacjach, w których krzyczy, wkracza w sferę intymną
• obiecać rozmowę, gdy będzie spokojniejszy / spokojniejsza
• jeśli zachowanie studenta / studentki eskaluje, wezwać służby porządkowe.

Czego należy unikać:

• kłótni, podnoszenia głosu
• działania pod wpływem gniewu, zawstydzania lub ośmieszania studenta / studentki
• ignorowania sytuacji
• dotykania studenta / studentki.

 Osoby doświadczajace kryzysu zdrowia psychicznego i będące agresywne fizycznie:

agresja może przejawiać się w formie fizycznej, skierowanej przeciw przedmiotom lub osobom. W kontakcie z taką osobą należy:

zadbać o bezpieczeństwo swoje i innych, w przypadku bezpośredniego zagrożenia (bezpośrednie groźby, fizyczne zagrożenie ze strony studenta/studentki wobec innych osób, rozbijanie przedmiotów, niszczenie mienia) wezwać służby porządkowe, nakazać opuszczenie sali innym uczestniczkom / uczestnikom

• pozostając z osobą z doświadczeniem kryzysu zdrowia psychicznego do czasu przyjazdu służb porządkowych zapewnić sobie drogę ucieczki
• poprosić o asystę kogoś z osób obecnych w budynku
• w spokojny sposób powiedzieć dla jakich zachowań nie ma akceptacji
• wyrażać się jednoznacznie oraz krótkimi i  prostymi zdaniami
• zaproponować rozmowę, gdy będzie osoba będzie spokojniejsza / spokojniejszy
• podczas rozmowy postawą ciała wyrażać pewność siebie ( utrzymywany kontakt wzrokowy, wyprostowana postawa ).

Czego należy unikać:

• pozostawania w sytuacji zagrożenia
• sam na sam rozmawiania z osobą doświadczającą kryzysu zdrowia psychicznego
• reagowania złością, gniewem lub agresją
• dotykania lub wkraczania w jego / jej sferę intymną
• wykonywania nagłych ruchów.

 Osoby doświaczające kryzysu zdrowia psychicznego, bez kontaktu z rzeczywistością:

myślenie psychotyczne objawia się brakiem prawidłowego kontaktu z rzeczywistością z powodu urojeń lub / i omamów oraz dezorganizacją zachowania ( niezrozumiała, nielogiczna mowa, skrajne dziwaczne zachowanie, wycofanie społeczne, nadmierna, nieuzasadniona podejrzliwość ). W kontakcie ze studentem/studentką należy:

• wezwać pogotowie, jeśli jego zachowanie jest bardzo zdezorganizowane lub istnieje obawa o zdrowie jego i innych osób
• rozmawiać w sposób bezpośredni, jednoznaczny oraz formułować krótkie zdania
• wyrazić swoje obawy związane z sytuacją i przekonanie, że potrzebuje pomocy
• zwracać uwagę na uczucia doświaczającej kryzsu zdrowia psychicznego, ale nie potwierdzać jego / jej urojeniowych przekonań ( " rozumiem, że boi się Pan / Pani teraz i nie czuje się bezpiecznie " )
• ograniczyć stymulację zmysłową takiej osoby
• koncentrować się jedynie na tym, co dzieje się w danej chwili.

Czego należy unikać:

• wkraczania w sferę intymną jego / jej
• niepokojenia go / jej, np.: niepotrzebnymi pytaniami o sytuację
• dyskutowania z jego / jej myślami urojeniowymi
• braku elastyczności w postępowaniu
• zalecania innym studentom / studentkom lub doktorantkom / doktorantom, by udzielali wsaprcia osobie doświadczającej kryzysu zdrowia psychicznego.