Osoby z doświadczające kryzysu zdrowia psychicznego
Kryzys zdrowia psychicznego z perspektywy psychologicznej:
- jest to zaburzenie równowagi emocjonalnej między wymaganiami sytuacyjnymi, a możliwościami jednostki,
- wydarzenie przełomowe w życiu ( „punkt zwrotny” ) doświadczane jako strata, wyzwanie, zagrożenie,
- charakteryzuje się różnymi objawami i przebiegiem,
- skutki potencjalne mogą być zarówno negatywne i pozytywne.
Kryzys zdrowia psychicznego z perspektywy medycznej (ICD i DSM):
- zespół ostrego stresu
- zespół stresu potraumatycznego
- zaburzenia adaptacyjne (zespół dezadaptacyjny).
Reakcje na kryzys u młodych osób dorosłych o różnym zdrowiu psychicznym:
- osoby zdrowe psychicznie i somatycznie w stresie korzystają z posiadanych zasobów, co pozwala uruchomić strategie adaptacyjne czego rezultatem jest poszukiwanie rozwiązań i budowanie hierarchii ważności konfliktów czy problemów
- osoby z ostrymi zaburzeniami psychicznymi i zachowaniami, takimi jak depresja czy zaburzenia lękowe oraz ogólnorozwojowe zaburzenia psychiczne i zachowania, np.: zaburzenia osobowości w sytuacji doświadczania stresu reagują nasilaniem się tendencji obronnych czyli „ poszukiwania innych ” lub przeciwnie jest samooskarżanie. Rezultatem jest osłabienie posiadanych zasobów oraz uruchomienie strategii nieadaptacyjnych.
Celem głównym wsparcia w kryzysie zdrowia psychicznego przede wszystkim jest:
- zmniejszenie intensywności przeżywania emocji i uczuć
- zmniejszenie intensywności przeżywania stanów behawioralnych i fizycznych w reakcjach na kryzys dla uniknięcia dalszego pogorszenia stanu zdrowia psychicznego
- motywowanie się do podjęcia psychoterapii.
Na Politechnice Opolskiej jest Centrum Wsparcia Psychologicznego:
kontakt: tel. (77) 449-82-11, e-mail: wsparcie@po.edu.pl, a wszystkie potrzebne informacje są znajdują się na stronie: https://wsparcie.po.opole.pl/
Kontakt z osobą z doświadczeniem kryzysu zdrowia psychicznego:
ważne jest, żeby pamiętać, że zaburzenia psychiczne to stany pogorszonego zdrowia, a nie wady charakteru. Podobnie jak inne problemy zdrowotne, wymagają opieki medycznej i poddają się leczeniu. Doświadczenie zaburzenia zdrowia psychicznego, nawet odległe, pozostaje z osobą przez całe jej życie.
Sformułowanie „ osoba z doświadczeniem kryzysu psychicznego ”jest najszerszy i jednocześnie preferowany przez samo środowisko. Inne takie jak:
- „ osoba chora / chorująca psychicznie ”
- „ osoba z zaburzeniami psychicznymi ”
- „ osoba z niepełnosprawnością psychiczną ”
są węższe i mogą być odbierane stygmatyzująco.
O ile nie wynika to z innej niepełnosprawności lub szczególnej potrzeby, osoba z doświadczeniem kryzysu psychicznego, korzysta z informacji jak osoba pełnosprawna
Osoba z doświadczeniem kryzysu psychicznego może odczuwać lęk przed kontaktem z innymi osobami. Z tego powodu może preferować komunikację pośrednią (bez kontaktu osobistego), na przykład, elektroniczną lub pisemną. W niektórych przypadkach może pojawić się niechęć do komunikowania się w ogóle.
Ograniczenie lub eliminacja czynników stresogennych sprzyja komunikacji osobistej, zwiększa szansę na to, że osoba z doświadczeniem kryzysu psychicznego zdecyduje się na nią.
Istotne znaczenie też ma wybór miejsca w którym odbywa się komunikacja. Listy zawierające wykaz czynników stresogennych oraz warunków jakie powinno spełniać miejsce komunikacji zawierają wiele informacji.Listy są dostępne w Biurze Wsparcia Osób Niepełnosprawnych orazCentrum Wsparcia Psychologicznego na Politechnice Opolskiej.
Komunikacja z osobą w doświadczeniem kryzysu psychicznego:
- poświęć takiej osobie pełną uwagę
- patrz na rozmówcę / rozmówczynię oraz nawiąż kontakt wzrokowy i emocjonalny
- wyeliminuj lub ogranicz, w miarę możliwości, czynniki stresogenne
- zapewnij odpowiednią ilość czasu, dostosowaną do potrzeb rozmówcy / rozmówczyni ( która / który może mieć problem z koncentracją i zwięzłym wypowiadaniem się), bądz cierpliwa / cierpliwy
- formułuj krótkie i zwięzłe wypowiedzi ( zdania powinny być pojedyncze )
- używaj powtórzeń lub być gotowym do kilkakrotnego go powtórzenia informacji
- upewnij się, czy informacja została zrozumiana
- unikaj metafor i skomplikowanych sformułowań itp.
Czego należy unikać:
- kwestionowania irracjonalnych lęków ( " to głupie bać się, nic Panu / Pani złego nie przydarzy " )
- minimalizowania usłyszanych informacji na temat lęku ( " nie martw się, będzie dobrze " )
- opowiadanie o wielu pomysłach dotyczących rozwiązania jego sytuacji
- przejmowania odpowiedzialności za jej / jego dobrostan psychiczny
- odczuwania lęku i przerażenia razem z nim / nią.
Osoby doświadczające kryzysu zdrowia psychicznego i będące agresywne słownie:
agresja werbalna może objawiać się pod różnymi postaciami: od zastraszania do słownych gróźb ( e - maile, telefony, listy z pogróżkami) lub wyzwiska. W kontakcie z taką osobą doświadczającą należy:
- zapobiegać narastaniu jego / jej gniewu
- dostrzec jego / jej emocje (" słyszę, że jest Pan / Pani zdenerwowany/zdenerwowana ")
- ograniczyć stymulację zmysłową
- wysłuchać go / ją
- postawić granice - wyrazić brak akceptacji ( zachowania, nie studenta / studentki) w sytuacjach, w których krzyczy, wkracza w sferę intymną
- obiecać rozmowę, gdy będzie spokojniejszy / spokojniejsza
- jeśli zachowanie studenta / studentki eskaluje, wezwać służby porządkowe.
Czego należy unikać:
- kłótni, podnoszenia głosu
- działania pod wpływem gniewu, zawstydzania lub ośmieszania studenta / studentki
- ignorowania sytuacji
- dotykania studenta / studentki.
Osoby doświadczajace kryzysu zdrowia psychicznego i będące agresywne fizycznie:
agresja może przejawiać się w formie fizycznej, skierowanej przeciw przedmiotom lub osobom. W kontakcie z taką osobą należy:
zadbać o bezpieczeństwo swoje i innych, w przypadku bezpośredniego zagrożenia (bezpośrednie groźby, fizyczne zagrożenie ze strony studenta/studentki wobec innych osób, rozbijanie przedmiotów, niszczenie mienia) wezwać służby porządkowe, nakazać opuszczenie sali innym uczestniczkom / uczestnikom
- pozostając z osobą z doświadczeniem kryzysu zdrowia psychicznego do czasu przyjazdu służb porządkowych zapewnić sobie drogę ucieczki
- poprosić o asystę kogoś z osób obecnych w budynku
- w spokojny sposób powiedzieć dla jakich zachowań nie ma akceptacji
- wyrażać się jednoznacznie oraz krótkimi i prostymi zdaniami
- zaproponować rozmowę, gdy będzie osoba będzie spokojniejsza / spokojniejszy
- podczas rozmowy postawą ciała wyrażać pewność siebie ( utrzymywany kontakt wzrokowy, wyprostowana postawa ).
Czego należy unikać:
- pozostawania w sytuacji zagrożenia
- sam na sam rozmawiania z osobą doświadczającą kryzysu zdrowia psychicznego
- reagowania złością, gniewem lub agresją
- dotykania lub wkraczania w jego / jej sferę intymną
- wykonywania nagłych ruchów.
Osoby doświaczające kryzysu zdrowia psychicznego, bez kontaktu z rzeczywistością:
myślenie psychotyczne objawia się brakiem prawidłowego kontaktu z rzeczywistością z powodu urojeń lub / i omamów oraz dezorganizacją zachowania ( niezrozumiała, nielogiczna mowa, skrajne dziwaczne zachowanie, wycofanie społeczne, nadmierna, nieuzasadniona podejrzliwość ). W kontakcie ze studentem/studentką należy:
- wezwać pogotowie, jeśli jego zachowanie jest bardzo zdezorganizowane lub istnieje obawa o zdrowie jego i innych osób
- rozmawiać w sposób bezpośredni, jednoznaczny oraz formułować krótkie zdania
- wyrazić swoje obawy związane z sytuacją i przekonanie, że potrzebuje pomocy
- zwracać uwagę na uczucia doświaczającej kryzsu zdrowia psychicznego, ale nie potwierdzać jego / jej urojeniowych przekonań ( " rozumiem, że boi się Pan / Pani teraz i nie czuje się bezpiecznie " )
- ograniczyć stymulację zmysłową takiej osoby
- koncentrować się jedynie na tym, co dzieje się w danej chwili.
Czego należy unikać:
- wkraczania w sferę intymną jego / jej
- niepokojenia go / jej, np.: niepotrzebnymi pytaniami o sytuację
- dyskutowania z jego / jej myślami urojeniowymi
- braku elastyczności w postępowaniu
- zalecania innym studentom / studentkom lub doktorantkom / doktorantom, by udzielali wsaprcia osobie doświadczającej kryzysu zdrowia psychicznego.